De psychologie achter voeding

Een openhartig gesprek met FitFood blogger en food psychology coach Sjanett de Geus! In video:

Maar.. Sjanett is ook nog met Patrick in gesprek gegaan, over nondualiteit, stress en meer:

In audio:
http://luchtigleven.nl
http://pdcst.nl

De boeken:
FitFood at work
FitFood Made Easy

Gastcolumn Steven Noomen

Adwaita-dogma’s

Gezond omgaan met gedachten vraagt alertheid, want pointers zijn nu eenmaal geen beschrijvingen van feiten.

Onlangs postte ik op een internetforum een stelling die onbedoeld wat provocerend uitwerkte: “Zelfrealisatie, het inzicht de Tijdloze Oneindigheid te zijn, heeft weinig betekenis zolang het niet in het hart is gezakt.” Hierop kreeg ik maar weinig positieve reacties, maar wel veel belerende vragen zoals voor wie het dan betekenis zou moeten hebben.

Maar mijn uitgangspunt is nog altijd dat spiritualiteit, in welke vorm dan ook, altijd gaat over het transformeren van de onderbewuste geest waardoor het persoonlijk nemen van het leven steeds minder wordt, en dan kunnen we daardoor in het onpersoonlijke deel van het hart herkennen wat er hier en nu zowel waar als relevant is. Het persoonlijke deel van het hart vertaalt dat vervolgens onmiddellijk naar wat er in de gegeven situatie het juiste is om te doen. Zo kunnen we spontaan en direct vanuit die herkenning respons geven. Het verlichtende inzicht moet dus in het hart zinken om verbonden te zijn met het hier en nu, en dan kan het zich via jou in de wereld manifesteren – de Waarheid weet wat nodig is. Maar daarvoor heeft hij eerst jouw medewerking nodig, want jij moet eerst toelaten dat de Waarheid in jou een transformatie van je overtuigingen en uitgangspunten teweegbrengt, zodat een respons vanuit dat hartweten mogelijk wordt, in plaats van een reactie vanuit overtuigingen of emotie.

Dit betekent dus ook dat je niet al te stevig moet vasthouden aan bepaalde opvattingen en inzichten, want het kan altijd zijn dat die in het algemeen wel gelden, maar in de specifieke situatie waarin je je nu bevindt nou net even niet.

Niets gaat altijd op.

Dat laatste geldt zelfs voor het inzicht dat je ware zelf de Tijdloze Alomtegenwoordigheid is. Ook dat inzicht moet relevant zijn, want anders is het een dooddoener. Maar wat is relevant? Dat is een beetje een strikvraag, want dat laat zich niet vangen in inzichten of gedachten, want inzichten bieden slechts algemene principes op basis van ervaring uit het verleden. Maar dat wat er in het heden werkelijk nodig, behulpzaam en relevant is, is juist al even veranderlijk als het leven zelf. Daarom is het contact met het onpersoonlijke deel van het hart zo belangrijk, want daar is wel een onmiddellijk weten wat er in het moment relevant is.

Inzichten zijn waardevol maar niet zaligmakend. Het directe inzicht dat je in wezen de Tijdloze Oneindigheid bent, is ongetwijfeld een belangrijk hulpmiddel. Het helpt een einde te maken aan een krampachtige levenshouding die nooit ergens toe leiden kon. Het biedt een perspectief waar altijd vrede te vinden is, ongeacht wat. Dat is nogal wat! Maar toch gaat dat nog steeds van hetzelfde principe uit, namelijk: “Wat brengt het mij?” Daar is op zich niks mis mee. Integendeel. Als je iets ontdekt waarmee je de gewoonte van lijden achter kunt laten, dan is dat wel een feestje waard. Maar je hoeft het daar niet bij te laten. Zoals ik eerder stelde gaat spiritualiteit over je vermogen spontaan respons te geven vanuit de herkenning wat er hier en nu zowel waar als relevant is. Daarvoor moeten we het inzicht in het hart laten zakken door contact te houden met het onpersoonlijke deel van het hart. Want als we de Oneindigheid zijn, en dus ook alles wat erin verschijnt, dan hebben we ook alles te maken met alle belangen die daarin verschijnen. De vraag “Wat betekent het voor mij?” wordt dan vanzelf: “Wat is er hier nodig?” Of anders geformuleerd: “Wat zou liefdewijsheid via mij hier en nu doen?”

Als het inzicht van zelfrealisatie nog niet in je hart is gezakt, dan ben je soms geneigd om je wat overenthousiast te gedragen en te geloven dat dat inzicht altijd de oplossing is voor alles en iedereen. Je bent dan nog een beetje verliefd op het inzicht, omdat je je ermee van een zware last hebt bevrijd, en dus moet iedereen het horen. Maar voor iedereen geldt dat hij alleen kan stappen vanwaar hij staat. Dat betekent dus dat dat inzicht wel nét de stap moet zijn die iemand nu kan – en wil – zetten, anders is het niet relevant. Niet voor hem. Niet nu. Hij is op dan meer gebaat iets anders te horen te krijgen. Het hart herkent dat onmiddellijk en weet wat het moet doen om zo iemand daarin te steunen.

Zie je het verschil? Het projecteren van je eigen verhaal op iemand anders – ook al is het nog zo’n goed verhaal – is maar zelden wijs en dienstbaar.

Bovendien zit er nog een ander gevaar aan het overdreven belangrijk maken van het inzicht, want de kans bestaat dat je jezelf ermee gevangen zet in je denken. Het ego kan – en zal – elk inzicht misbruiken om de illusie van zichzelf juist te versterken, door zich ermee te bevestigen in “ik ben iemand die weet hoe het zit!” Maar dat leidt alleen maar tot zelfingenomenheid en nog meer ontkenning van wat er eigenlijk gebeurt. Spirituele inzichten zijn weliswaar erg behulpzaam om je te bevrijden van oude overtuigingen die al heel lang spanning en lijden veroorzaakten, maar dat betekent nog niet dat je ze als onaantastbare feiten moet gaan beschouwen: dogma’s. Het zijn nog steeds maar gedachten, dualistische concepten. Ik maak bijvoorbeeld wel eens mee dat mensen er volledig van overtuigd zijn dat vrije wil niet bestaat. “Alles gaat vanzelf. Er is niemand die kiest.” Ja, dat is zo. Maar daar is niet alles mee gezegd. Het is inderdaad een geweldige pointer om de Dimensieloze Oneindigheid van ons ware zelf mee aan te wijzen, maar de gedachte zelf moet je niet tot dogma verheffen. Als je dat wel doet, bind je je juist weer aan dualiteit en maak je er onbedoeld een religie van waarmee je je eigen onvrijheid schept. De overtuiging “vrije wil bestaat niet” is alleen maar het tegenovergestelde van “vrije wil bestaat”. En je moet je dus op grond van die ontdekking niet meteen weer ingraven in tegenovergestelde idee. Dan zit je nog steeds in je hoofd, maar aan de andere kant. En waarom zou je ook? Dat je de Tijdloze Oneindigheid bent, betekent toch niet dat je niks met je menselijke verschijning te maken hebt? Dat is ontkennen. Er is niets dualistischer dan dat! Dus hoe kun je het in vredesnaam non-dualiteit noemen als je alleen maar van de ene naar de tegenovergestelde overtuiging flipt?

Wel kan het uiteraard heel zinnig zijn om er langere tijd regelmatig bij stil te staan dat je de Oneindigheid bent. Natuurlijk! Als je lang geloofd hebt dat je je ik-gedachte was, en al die tijd ook geleefd hebt alsof dat zo was, dan is het ongetwijfeld behulpzaam om een tijdlang regelmatig even goed te kijken en te zien dat dat toch iets anders ligt. Maar om dan meteen te concluderen dat het tegenovergestelde wel de Waarheid is en het oude idee niet, betekent dat je je uitlevert aan het dualistische denken. Dat zou jammer zijn. Kijk goed uit voor betekenissen die het denken aan ontdekkingen toeschrijft, want ook die zijn op zijn best maar relatieve waarheden. Het denken functioneert nou eenmaal op basis van dualiteit, dus als het één waar is, is het tegenovergestelde onwaar, zo redeneert het. Maar dat is nou juist waar je niet zomaar in mee moet gaan.

Dat geldt ook voor ons voorbeeld, want het is zeker waar dat vrije wil inderdaad niet bestaat, en het is evenzeer waar dat vrije wil wel degelijk bestaat. En dat is helemaal geen geheimzinnige mystiek-spirituele paradox. Absoluut niet. Het zijn slechts waarnemingen vanuit verschillende perspectieven, twee tegenover elkaar liggende facetten van dezelfde diamant die door het denken slechts van één kant tegelijk bekeken kan worden. Soms is de ene invalshoek relevant, soms de andere. Dat is alles. Het hart weet instinctief en onmiddellijk welke, en wanneer en waarom.

Er is een oude Indiase zegswijze die luidt: “Gedachten zijn als doorns. Als er één in je huid steekt en een splinter achterlaat, dan neem je er nog één om die splinter mee te verwijderen. Daarna gooi je ze allebei weg.”

Allebei!

Verliefd worden op de tweede doorn en hem koesteren als je heilige kleinood, is een vergissing. Dat vernauwt je blik. Het leven gaat over nog wel meer dan het verzamelen van stukjes gereedschap. Want pas maar op, je zou in je blinde verliefdheid zomaar de doornstruiken in kunnen lopen!

Meer van Steven: http://spirituele-integratie.nl

Interviews met hem: http://nondualisme.nl